Διαταραχή Νοητικής υστέρησης

Η νοητική υστέρηση αναφέρεται σε μία παθολογική κατάσταση που εκδηλώνεται στην περίοδο ανάπτυξης, δηλαδή την περίοδο που αρχίζει από τη σύλληψη και φτάνει ως το 16ο έτος της ηλικίας. Το παιδί με νοητική υστέρηση χαρακτηρίζεται από νοητική ικανότητα χαμηλότερη από το μέσο όρο των παιδιών της ίδιας χρονολογικής ηλικίας. Παράλληλα το παιδί αυτό διαθέτει μειωμένη ικανότητα προσαρμογής, η οποία αντικατοπτρίζεται συνήθως στην ωρίμανση κινητικών και αντιληπτικών ικανοτήτων, δεξιοτήτων αυτοεξυπηρέτησης, στην μάθηση και στην κοινωνική ένταξη. Η διάγνωση γίνεται από ψυχολόγους, χρησιμοποιώντας σταθμισμένα ψυχομετρικά τεστ για την μέτρηση διαφόρων κλιμάκων της νοημοσύνης.

Αίτια της Νοητικής Υστέρησης :

Υπάρχουν πάνω από 1.000 αίτια νοητικής υστέρησης, παρόλα αυτά στις περισσότερες περιπτώσεις νοητικά υστερούντων ατόμων η αιτιολογία της δεν είναι γνωστή. Τα αίτια εμφάνισης νοητικής υστέρησης μπορεί να είναι:

• Προγεννητικά : → κληρονομικοί παράγοντες → χρωμοσωμικές ανωμαλίες (σύνδρομο Down, Turner) → ασθένειες της εγκύου (λοιμώξεις, ερυθρά, ιλαρά) → ανωμαλίες μεταβολισμού → ασυμβατότητα Rh αίματος μητέρας-εμβρύου → ανοξία → τραυματισμοί κατά την εγκυμοσύνη → κακή διατροφή → ασθένειες της εγκύου (λοιμώξεις, ερυθρά, ιλαρά) → δηλητηριάσεις από μόλυβδο → χρήση ναρκωτικών ουσιών , αλκοόλ ή τσιγάρου → λήψη φαρμάκων → έκθεση σε ακτινοβολία → συναισθηματικές διαταραχές → ενδομήτρια ασφυξία

• Περιγεννητικά : → ανοξία → τραυματισμοί ή αιμορραγία του εγκεφάλου → πρόωρη γέννηση → περιγεννητική ασφυξία

• Μεταγεννητικά: → μολυσματικές ασθένειες → εγκεφαλικά τραύματα ή αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια → υψηλός πυρετός → μεταβολικές/ενδοκρινικές ανωμαλίες → τοξικές ουσίες → ελαττωματικά αισθητήρια όργανα → κακή διατροφή/ υποσιτισμός → ψυχοκοινωνικοί παράγοντες (συναισθηματική απόστέρηση, ιδρυματοποίηση, περιβάλλον φτωχό σε αισθητηριακά/ επικοινωνιακά ερεθίσματα, ηλικία μητέρας).

Τα συμπτώματα

Τα άτομα με νοητική υστέρηση διακρίνονται στις εξής βαθμίδες ανάλογα τη σοβαρότητά της:

1) Βαρύτατη : → ο δείκτης νοημοσύνης είναι μικρότερος ή ίσος του 20. → άτομα πλήρως εξαρτημένα από το περιβάλλον τους εφ’ όρου ζωής. → ολική καθυστέρηση σε αντιληπτικές, κινητικές και κοινωνικές ικανότητες. → σωματικές ανωμαλίες: ανέκφραστο προσωπείο με απλανές βλέμμα, ασύμμετρο πρόσωπο, στενό μέτωπο, μικρούς λοβούς των ωτών, κακή σύγκλιση δοντιών, παραμορφωμένα δόντια, σιελόρροια λόγω αδυναμίας ελέγχου της κάτω γνάθου, μικρό ανάστημα, κοντά και ισομεγέθη δάχτυλα, δερματικές ανωμαλίες, δυσπλασίες των εξωτερικών γεννητικών οργάνων → διαταραχές αδρής και λεπτής κινητικότητας → ακράτεια λόγω αδυναμίας ελέγχου των σφικτήρων → διαταραχές κάποιων αισθήσεων (όσφρηση: δεν αισθάνονται τη δυσοσμία) → διαταραχές στις γνωστικές λειτουργίες: γλωσσική ικανότητα ιδιαίτερα περιορισμένη, δεν υπάρχει επικοινωνία με το περιβάλλον, υστερεί η κριτική ικανότητα, η μνήμη, η προσοχή και η φαντασία.

2) Βαριά : → δείκτης νοημοσύνης βρίσκεται μεταξύ του 20-34 → περιορισμένη ψυχοκινητική ανάπτυξη → ελάχιστη γλωσσική ικανότητα, περιορισμένη ομιλία → ελάχιστη δυνατότητα επικοινωνίας

3) Μέτρια :→ ο δείκτης νοημοσύνης βρίσκεται μεταξύ του 35-49 → επαρκής ψυχοκινητική ανάπτυξη και έκφραση → η αντίληψη βρίσκεται σε μέτριο επίπεδο → η αφαιρετική ικανότητα είναι περιορισμένη → ασταθής προσοχή → η μάθηση είναι αργή → περιορισμένο λεξιλόγιο → δεν κατανοούν γραπτό λόγο, ανάγνωση, γραφή και αριθμητική

4) Ελαφρά :→ ο δείκτης νοημοσύνης βρίσκεται μεταξύ του 50-70 → μικρή καθυστέρηση στον τομέα της ψυχοκινητικής και γλωσσικής ανάπτυξης → δυσκολία στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών → μειωμένη ικανότητα για λογική σκέψη